دیلی ریویو | آموزش، راهنمای خرید و معرفی بهترین‌ها اینجا قراره هر روز معرفی و نقد و بررسی‌هایی انجام بدیم تا بتونیم بهترین اجناس رو پیدا کنیم.
نوشته های مشابه
در مهندسی برق به محیط هایی خطرناک می‌گویند که ممکن است به دلیل وجود گاز های قابل اشتعال، بخارات اشتعال پذیر، سوخت های مایع و… دچار آتش سوزی و یا انفجار شوند. تجهیزات الکتریکی‌ای که در مکان‌های طبقه بندی شده نصب میشوند باید به طور خاص طراحی و آزمایش شده تا اطمینان حاصل شود منجر به انفجار نمی‌شوند. یکی از این تجهیزات الکتروموتور ضد انفجار است.
الکتروموتور EX نوعی موتور الکتریکی است که علاوه بر درجه حفاظت بالا در برابر ورود ذرات جامد خارجی و همچنین در مقابل ورود قطرات آب به داخل خود، دارای قابلیت مقاومت در برابر مشکلاتی مانند: جرقه و یا آتش که منجر به انفجار میشود است. الکتروموتور های ضد انفجار به گونه ای طراحی شده اند که قادر به تحمل فشار حاصل از بروز انفجار در داخل خود (به هردلیلی) باشند. این ویژگی باعث میشود در صورت بروز مشکل درون موتور ها آتش به محل دیگری سرایت نکرده و در نتیجه مشکلی پیش نیاید.
الکتروموتور های ضد انفجار مناسب برای محل هایی هستند که به صورت مستقیم با مواد آتش زا در ارتباط هستند. مانند پالایشگاه ها، شرکت نفت، کارخانه هایی که با گاز و رنگ سروکار دارند و …
نکات قابل توجه برای انتخاب صحیح الکتروموتور ضد انفجار:
طبقه بندی محیط های مختلف، مقدار و مدت زمان وجود مواد قابل اشتعال در آنها:
طبقه بندی فضاهای عملیاتی مستعد خطر بر اساس استاندارد NEC 500:
۱-گروه معادن:
به علت شرایط خاص هر معدن، از استاداردهای جهانی در طبقه‌بندی و گروه بندی این مناطق استفاده نمی‌شود و هر کشور برای خود قوانین و دستور العمل‌هایی را وضع نموده است. معمولاً یک معدن دست نخورده ذغال سنگ جزو مناطق مستعد خطر محسوب میشود. از جمله استانداردهای طبقه‌بندی این مناطق میتوان به استاندارد شماره CAN/CSA-M421-93 مؤسسه CSA کشور کانادا اشاره نمود. بر اساس این استاندارد تنها دستگاه‌های برقی‌ای که برای استفاده در معادن دارای گاز قابل انفجار یا اشتعال دارای تاییدیه معتبر باشند می‌توانند در معادن مورد بهره‌برداری قرار گیرند.
۲- گروه غیر معادن:
فضاهای مستعد خطر، مطابق ماده شماره ۵۰۰ آیین نامه ملی برق کشور آمریکا N.E.C به سه کلاس طبقه‌بندی میشوند.
Class I: مکان‌هایی هستند که در آنها گازها یا بخارهای قابل اشتعال به طور معمول وجود دارند و یا ممکن است به وجود بیایند مانند: مجتمع های پتروشیمی و پالایشگاه های نفت.
Class II: مکان‌هایی هستند که در آنها غبارهای قابل اشتعال مانند غبارهای برخی از فلزات، غلات، ذغال و نظایر آنها به طور طبیعی وجود دارند و یا ممکن است به وجود بیایند مانند: معادن زغال سنگ.
Class III: مکان‌هایی هستند که در آنها فیبرها و تارهای اشتعال وجود دارند و یا ممکن است به وجود بیاید مانند: کارخانه جات پنبه.
آیین نامه N.E.C هر کلاس را به DIVISON تقسیم کرده است. در (CLASS I DIVISION 1) احتمال وجود گازها و غبارهای قابل اشتعال در شرایط عادی وجود دارد. در (CLASS I DIVISION 2) فقط در شرایط غیر عادی ممکن است گازها یا غبارهای قابل اشتعال به وجود بیاید.
بنابراین استاندارد NEC ابتدا هر محیطی را بر حسب نوع مواد آتش زا و قابل انفجار به سه کلاس تقسیم می کند و سپس هر کلاس را بر حسب احتمال بروز آتش سوزی و انفجار به دو بخش تقسیم بندی می نماید.
طبقه‌بندی فضاهای عملیاتی مستعد خطر بر اساس استاندارد IEC:
در استاندارد IEC، در تقسیم بندی محیط های خطرناک، فقط محیط هایی که در آنها گازها و بخارهای قابل اشتعال و انفجار می تواند موجود باشد در نظر گرفته شده است. بنابر این معمولا در صنایع پتروشیمی، شیمیایی و صنعت نفت کاربرد دارد. در استاندارد IEC، محیط های خطرناک که محیط هایی شامل گازها و بخارهای قابل اشتعال و انفجار میباشند را بر حسب مقدار مواد قابل اشتعال و انفجار و مدت زمان موجود بودن آنها در محیط های صنعتی به سه منطقه (ZONE) تقسیم شده است در حالیکه در استاندارد NEC و در کلاس یک به دو بخش (CLASS I DIVISION 1 & 2) تقسیم میشود.
مطابق استاندارد IEC 60079-10 مناطق مستعد خطر به سه ZONE تقسیم بندی میشوند:
ZONE 0: محیطی است که در آن آمیزه ای از گاز و یا جو قابل انفجار یا به صورت دائمی و یا برای مدت طولانی حضور داشته باشد.
ZONE 1: محیطی است که در آن تحت شرایط عادی، امکان دارد که در آن آمیزه ای از گاز و جو قابل انفجار پدید آید.
ZONE 2: محیطی است که در آن در شرایط عادی ، مخلوطی از گاز یا هوای قابل انفجار در آن وجود ندارد ویا اگر احتمالاً پدید آمد مدت آن کوتاه خواهد بود.
طبقه بندی مناطق مستعد خطر حاوی غبارات و فیبرهای آتشگیر:
در مورد غبارات و بنا به استاندارد IEC61241-3 باز هم همانند گازها، سه منطقه‌ی مستعد خطر به نام های ZONE 20 ،ZONE 21 ،ZONE 22 تعریف شده است که در واقع به ترتیب ZONE های 0 و 1 و 2 در طبقه بندی گازها هستند.
Zone 20: منطقه‌ای است که در آن شرایط عملیاتی نرمال، غبارات قابل انفجار، به صورت توده‌ای ابری یا به کرات وجود دارد و مقدار و غلظت آنها به نحوی است که غابلیت انفجار و اشتعال در هنگام ترکیب با هوا را دارد.
Zone 21: منطقه‌ای است که در آن شرایط نرمال عملیاتی ممکن است توده‌ی غبار ابر مانند، قابل انفجار به مقدار کافی برای ترکیب با هوا و ایجاد یک ترکیب غبار هوای قابل انفجار بوجود اید .این منطقه نظیر zone 1 در محیط های مستعد خطر گاز یا بخارات قابل اشتعال است.
Zone 22: منطقه‌ای است که در شرایط نرمال عملیاتی ممکن است به ندرت توده های ابری غبارات قابل انفجار بوجود آید و به مدت کوتاهی ادامه داشته باشد و یا در شرایط غیر نرمال عملیاتی تجمعی از لایه های غبارات قابل انفجار بوجود آید که در صورت ترکیب با هوا تبدیل به غبار مستعد انفجار شود، این منطقه میتواند اطراف دستگاه هایی که در اثر عملیات به دور خود غبار مواد عملیات را در فضای وسیعی پراکنده می‌کند بوجود آید. این منطقه نظیر zone 2 در محیط های گازهای قابل انفجار است.
نقطه اشتعال FLASH POINT:
نقطه اشتعال حداقل درجه حرارتی است که بخارهای قابل اشتعال با رسیدن به آن و در صورت تماس با انرژی می توانند مشتعل شوند.
درجه حرارت خود اشتعالی Self Ignition Temperature:
حداقل درجه حرارتی که در یک فضای قابل انفجار بدون نیاز به جرقه میتواند باعث ایجاد یک اشتعال به خودی خود شود را، درجه حرارت خود اشتعالی می‌نامند.
تجهیزات الکتریکی ضد انفجار بر حسب دمای احتراق و جو قابل اشتعال طبقه بندی می شوند.
کلاس بندی گروه های گازی بر اساس دمای خود اشتعالی و Maximum دمای سطح وسایل الکتریکی:
باید دقت نمود که دستگاه های الکتریکی دارای رنج حرارتی کمتری نسبت به دمای خود اشتعالی گازهای قابل انفجار باشند تا از بروز انفجار جلوگیری به عمل آید با توجه به جدول زیر با حرکت از T1 به سمت T6 حالت ایمن تری ایجاد میشود. بنابر این برای مثال برای زمانی که در محیط مستعد انفجاری احتمال نشت گازی از نوع T3 باشد نمیتوان از تجهیزاتی از نوع T1,T2 استفاده نمود بدیهی است که استفاده از دستگاه های نوع T4,T5,T6 حالت های ایمن تری را ایجاد مینماید.
حداکثر درجه حرارت بدنه کلاس حرارتی
| 450 | T1 |
| 300 | T2 |
| 200 | T3 |
| 135 | T4 |
| 100 | T5 |
| 85 | T6 |
بر حسب تعریف، کلاس حرارتی T1 یعنی دمای هیچ قسمت از بدنه یک الکتروموتور ضد انفجار، تحت هر شرایطی اعم از اضافه جریان راه اندازی و دیگر اضافه جریان های محتمل و یا بروز مشکلاتی از قبیل اتصال کوتاه، از 450 درجه سانتیگراد فراتر نخواهد رفت و یا به عبارت دیگر بدنه حداکثر تا 450 درجه سانتیگراد گرم میشود و به همین ترتیب T2 تا حداکثر 300 درجه، T3 تا حداکثر 200 درجه، T4 تا حداکثر 135 درجه، T5 تا حداکثر 100 درجه و T6 تا حداکثر 85 درجه سانتیگراد گرم میشود.
با توجه به کلاس حرارتی یک الکتروموتور ضد انفجار، باید توجه داشت که درجه حرارت بدنه آن بایستی همیشه کمتر از درجه حرارت اشتعال خودبخود گاز ها یا غبار های موجود در محیط باشد. درجه حرارت اشتعال خود به خود دمایی است که در آن مواد بدون وجود جرقه یا هرگونه منبع انرژی خارجی مشتعل میشوند. درجه حرارت اشتعال خودبخود تعدادی از گازها در استاندارد IEC 60079-4 درج شده است. بعنوان مثال: درجه حرارت اشتعال خودبخود برای گاز متان 580 و برای استیلن 305 و برای دی سولفید کربن 102 درجه سانتیگراد است و درجه حرارت اشتعال خودبخود برای غبار شکر 460 و برای غبار چای 300 درجه سانتیگراد میباشد.
الکتروموتور ضد انفجار با بدنه Exd:
حرف d از کلمه آلمانی DRUCKFEST GEKAPSELT برداشته شده و به معنی محفظه محکم یا ضد انفجار است که استاندارد IEC آن را FLAME PROOF نامیده است. این نوع بدنه ها در استانداردهای آمریکایی EXPLOSION PROOF نامگذاری شده‌اند. بدنه یک الکتروموتور ضد انفجار با این درجه حفاظت (Exd) معمولاً از فلزهایی مانند چدن و آلیاژهای آلومینیوم ساخته میشود.
خواص بدنه الکتروموتور EX:
- درجه حرارت سطوح خارجی بدنه الکتروموتور ضد انفجار هنگام بهره برداری کمتر از درجه حرارتی است که بتواند گازهای موجود در محیط اطراف را مشتعل نماید.
- قطعات بدنه الکتروموتور ضد انفجار به طریقی به یکدیگر متصل شده اند که نقاط اتصال دارای طول کافی و به هم پیوستگی کافی هستند به طریقی که در صورت وقوع انفجار در داخل دستگاه، شعله و یا گازهای داغ حاصل از انفجار هنگام خروج از بدنه سرد شده و لذا مخلوط گاز و هوای اطراف دستگاه را مشتعل نمی‌کند.
مثالی برای انتخاب الکتروموتور ضد انفجار مناسب محیط:
مثالا اگر گاز بوتان در محیطی که ZONE 1 تشخیص داده شده است وجود داشته باشد و با توجه به اینکه گاز بوتان جزو گروه گازی GROUP II A می باشد، بنابراین الکتروموتور ضد انفجار مورد استفاده در این محیط باید از نوع Exd IIA انتخاب شود. با توجه به اینکه گاز بوتان در دمای 287 درجه سانتیگراد مشتعل می شود، بنابراین دمای بدنه الکتروموتور ضد انفجار در چنین محیطی تحت هر شرایطی باید کمتر از 287 درجه باشد که مطابقت با کلاس حرارتی T3 خواهد داشت (T3 = 200C). بنابراین الکتروموتور ضد انفجار فوق باید از نوع Exd IIA T3 انتخاب گردد.
برای دانلود تصویر کامل جمع بندی موارد بیان شده در بالا اینجا کلیک کنید.
معرفی برترین سازندگان الکتروموتور ضد جرقه:
از معروفترین شرکت‌های تولید کننده الکتروموتور ضد انفجار EX میتوان به شرکت وگ (WEG) ساخت کشور برزیل، شرکت رائل (RAEL) و چمپ (cemp) ساخت کشور ایتالیا، شرکت کنچار ساخت کشور کرواسی، شرکت ABB و VEM ساخت کشور آلمان، شرکت زیمنس (SIEMENS) و همچنین الکتروموتور های موتوژن ساخت کشور ایران اشاره کرد.
الکتروموتور ضد انفجار WEG:
الکتروموتورهای ضدانفجار WEG با کد ضد انفجاری Exd IIB T4 در ایران عرضه می شوند که متناسب برای استفاده در زون 1 و 2 می باشند. این الکتروموتورها از توان 0.37 کیلووات تا 355 کیلووات و در دورهای 1500 و 3000 بصورت پایه دار و فلنجی موجود میباشد.
الکتروموتور های وگ دارای اعتبار بسیار زیادی در ایران بوده و از کیفیت بالایی برخوردار میباشند به همین دلیل معمولا در اولویت خرید شرکت ها قرار دارند.
از نکات منفی این موتورها در ایران میتوان به قیمت بسیار بالا به دلیل نداشتن نمایندگی اصلی و تعداد کم موجودی آن نسبت به رقبا اشاره کرد.
الکتروموتور ضد جرقه RAEL:
الکتروموتور ضد انفجار رائل چند سالیست که به ایران آمده است و به دلیل کیفیت بالا و وجود نمایندگی در ایران به سرعت جا افتاده است. این الکتروموتور ها ساخت کشور ایتالیا بوده و از جنس آلیاژ آلومینیوم هستند، وزن آنها بسیار سبک است و مناسب ترین گزینه برای استفاده در هواکش های ضد انفجار مینماید. از دیگر ویژگی‌های این الکتروموتور ها میتوان به موجودی آنها به صورت سه فاز و تک فاز، 1500 و 3000 دور اشاره نمود.
تمامی این موتورها به همراه خود سرتیفیکیت دارند که خیال خریدار را از همه نظر آسوده مینماید.
سایت RAEL:
فروشگاه الکتروموتور ضد انفجار RAEL در ایران
الکتروموتور ضد انفجار SIEMENS:
شرکت زیمنس SIEMENS چک یکی از تولید کنندگان معروف الکتروموتور در دنیا است.
الکتروموتور های این شرکت از کیفیت بالایی برخوردار بوده و خرید آنها پیشنهاد میشود.
الکتروموتور ضد انفجار موتوژن:
این الکتروموتورها ساخت ایران بوده و برای تولید آنها از تکنولوژی ABB استفاده شده است.
از مشکلات این موتور ها میتوان به جدید بودن، عدم وجود رنج کامل و همچنین نیاز به سفارش گذاری و تحویل زمان‌بر اشاره کرد.
چالش های خرید الکتروموتور ضد انفجار در ایران:
به دلیل تحریم‌ها و مشکلات واردات الکتروموتور موجودی الکتروموتورهای ضد انفجار نو در ایران کاهش یافته است. این خود باعث افزایش قیمت و همچنین عدم جوری جنس مغازه داران شده است. به همین منظور خرید این الکتروموتور های حساس از شرکت ها و مغازه های معتبر پیشنهاد میشود.
الکتروموتور ضد انفجار را از کجا بخریم؟
در تهران بهترن منطقه برای خرید الکتروموتور های ضد انفجار خیابان سعدی است و با توجه به تحقیق های دیلی ریویو، یکی از معروف ترین این فروشگاه ها فروشگاه صدف است.
فروشگاه صدف واقع در مجتمع تجاری اداری سعدی در خیابان سعدی جنوبی است.
برای ارتباط با این فروشگاه می‌توانید با شماره تلفن ۳۳۹۳۵۹۷۸-۰۲۱ تماس بگیرید.
